Henryk Nitschmann i Elbląg na przełomie XIX i XX w.

Wśród zbiorów Biblioteki Elbląskiej odnaleźć można spuściznę po Henryku Nitschmannie (1826-1905) - Prusaku, Niemcu, elblążaninie, polonofilu, entuzjaście twórczości Adama Mickiewicza i tłumaczu m.in. literatury polskiej doby romantyzmu. I choć historycy, badacze dziejów miasta zauważają, że „odkryty” został on już w Polsce w latach 50-tych ubiegłego wieku i przedstawiany jako jedna z jasnych postaci okresu wówczas nazywanego m.in. czasem „pruskiego militaryzmu”, jego dorobek jest tak bogaty, że domaga się kolejnych, pogłębionych badań nad jego życiem i dorobkiem.

Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ogłosił rok 2022 „Rokiem Romantyzmu Polskiego”. Dla historyków był to doskonały pretekst, żeby wrócić do postaci Henryka Nitschmanna i jego dorobku.

Jako tłumacz literatury polskiej Nitschmann zadebiutował w 1854 roku przekładem wiersza Franciszka Morawskiego „Łza”. Natomiast sześć lat później nakładem gdańskiego wydawnictwa Theodora Bertlinga ukazało się pierwsze wydanie antologii przekładów polskiej liryki „Der polnische Parnass” - „Polska na Parnasie”. Wydawnictwo to zawierało tłumaczenia 25 utworów poetyckich wraz z oryginalnymi tekstami. Jako ciekawostkę wspomnieć warto, że zwierało ono także wskazówki fonetyczne dotyczące polskiej wymowy. Publikacja ta była wielokrotnie wznawiana. I, co także warto zauważyć, w kolejnych wydaniach Nitschmann zrezygnował z druku oryginalnych tekstów na rzecz większej ilości tłumaczeń.

Wystawę „Henryk Nitschmann i Elbląg na przełomie XIX i XX w.” prezentującą druki i rękopisy ze zbirów zabytkowych Biblioteki Elbląskiej przygotowali Izabela Drozdowska i Piotr Nike, a dofinansowana ona została ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie w ramach programu „Patriotyzm Jutra”. Odwiedzający wystawę mogą lepiej poznać jej tytułowego bohatera, jak również obejrzeć obiekty nie związane bezpośrednio z nim, ale ukazujące charakter tamtych czasów.

Wernisażowi wystawy, który odbył się 20 września, towarzyszył bogaty program naukowo-kulturalny. Przybyli do Biblioteki Elbląskiej na to wydarzenie mogli wysłuchać koncert utworów kameralnych Henryka Nitschmanna z nut zachowanych w zbiorach placówki, jak również wysłuchać cyklu wystąpień.

Jedną z wielu pasji Henryka Nitschmanna była muzyka. Grał na skrzypcach, altówce, fortepianie, jednak przede wszystkim był teoretykiem muzyki, kompozytorem, a także animatorem życia kulturalnego Elbląga. - Był on współzałożycielem i aktywnym członkiem jednego z elbląskich towarzystw muzycznych Towarzystwa Filharmonicznego - poinformowała dr Joanna Szkolnicka w wystąpieniu dotyczącym elbląskiej kultury muzycznej. Towarzystwo Filharmoniczne założone zostało w 1869 roku, a jego repertuar obejmował śpiewy chóralne i solowe, grę na fortepianie i instrumentach smyczkowych oraz deklamacje. Specjalnością towarzystwa były tzw. matinées, a dochód z organizowanych przez  Towarzystwo Filharmoniczne w 1870 roku koncertów przeznaczany był na rzecz żołnierzy rannych w wojnie francusko-pruskiej.

Wystawa „Henryk Nitschmann i Elbląg na przełomie XIX i XX w.” składa się z dwóch części. Jedną można oglądać w gmachu biblioteki, a drugą - plenerową - na jej dziedzińcu.

Więcej o wydarzeniu w „Gościu Elbląskim” na niedzielę 2 października.