W tym wszystkim nie chodzi w ogóle o ratowanie zabytków – mówi Filip Gawliński, którego Fundacja Ochrony Zabytków Architektury Drewnianej ocaliła od ruiny już siedem zespołów zabytkowych na Żuławach. Kolejnych dziewięć czeka na przeniesienie w nowe miejsce. – Ratowanie zabytków nie może być bowiem celem samym w sobie. I dla nas nie jest. Bo przecież tak naprawdę można się uprzeć, wyburzyć jakiś obiekt i postawić go np. z pustaków, obić drewnem i z zewnątrz będzie wyglądał tak jak poprzednio. Ale człowiek inaczej się w nim czuje, zmienił technologię stawiania tego budynku i zagubił sens życia w takim domu... tego już się nie da odratować – uważa F. Gawliński.

Stąd pomysł „wskrzeszenia” wioski Topolno Małe, która niegdyś składała się z ok. 30 gospodarstw, a w wyniku działania władz PRL oraz różnorodnych przekształceń rolnych dziś liczy sobie zaledwie... dwa domy.

Władze ludowe przejęły tamtejsze grunty i wyburzyły większość budynków, planując postawić tam wielki PGR. Okazało się, że wilgotna ziemia żuławska nie jest tak łatwa do uprawy, grzęzną w niej nawet najsilniejsze ciągniki, więc ambitne plany partii zostały porzucone, a o wsi zapomniano. – Do niedawna było tam dwóch mieszkańców, ale w minionych dniach otrzymaliśmy smutną wiadomość, że jeden z nich zmarł. Tak więc dziś w Topolnie jest już tylko jedno zamieszkane gospodarstwo. Ale my wierzymy, że to się wkrótce zmieni – twierdzi F. Gawliński.