Rocznicę tego wydarzenia upamiętniono w sobotę 23 czerwca podczas V Sympozjum Dorotańskiego, które tradycyjnie odbyło się w Kwidzynie. Prelegenci przybliżyli wybrane aspekty z historii diecezji pomezańskiej.

Dr hab. Radosław Biskup (UMK Toruń) przedstawił temat: „Krzyżackie kapituły katedralne w średniowiecznych Prusach (XIII-XVI). Uwagi o ustroju i składzie osobowym”.

- Kapituły katedralne są pewnym fenomenem w historii Kościoła katolickiego - fenomenem, którego początki sięgają V, VI w. n.e. - stwierdził dr hab. Radosław Biskup.

Kapituła była to wspólnota duchownych mieszkających i działających przy kościele katedralnym. Istniały one obok zakonów.

- Kapituły katedralne stanowiły szczególny model wspólnoty. Postać biskupa była „postacią Chrystusa”, a ci kanonicy, prałaci, niczym jego uczniowie, mieli stanowić wzór dla całej diecezji - tłumaczył prelegent.

Na obszarze kościelnej prowincji ryskiej w średniowieczu powstały 4 diecezje pruskie - chełmińska, pomezańska, warmińska, sambijska.

Diecezję chełmińską erygowano w 1251 roku, a w roku 1264 kanonicy przyjęli krzyżackie habity.

- Reguła kapituły chełmińskiej stała się podstawą - wzorcem - dla pozostałych kapituł - zaznaczył dr hab. Biskup. 

Kapituła katedralna była instytucją zarządzającą diecezją. Dysponowała majątkiem ziemskim i przywilejami władzy terytorialnej.

Kapituły miały także obowiązki. Podstawowym było posłuszeństwo wobec wielkiego mistrza i świeckich władz zakonnych. Kapituły miały wspólny majątek, był on podstawą funkcjonowania kanoników krzyżackich. Natomiast urzędy nie były nadawane dożywotnio. 

Z drugiej strony kapituły miały swoje prawa. Podstawowym było prawo do posługiwania się pieczęcią. Kolejnym było prawo konsensusu, a to oznaczało, że kapituła wyrażała zgodę na działania biskupa. W okresie zaś, gdy biskupa nie było - po jego śmierci, albo rezygnacji z urzędu - to kapituła zarządzała diecezją. 

Nowy biskup wybrany musiał zostać w ciągu trzech miesięcy. Najczęściej wybierano go spośród braci zakonnych zakonu krzyżackiego, albo osób podobających się władzy w Malborku.

Dlaczego w II poł. XIII wieku zakonowi zależało, aby tworzone kapituły katedralne były kapitułami krzyżackimi? W ten sposób chciano ograniczyć wpływy zakonów dominikańskich i franciszkańskich w diecezji, które w XIII wieku rywalizowały z krzyżakami w czasie obsadzania biskupstw pruskich.

- Z drugiej strony władze krzyżackie dążyły do tego, aby mieć realny wpływ na obsadę najważniejszych urzędów kościelnych w diecezjach pruskich - mówił dr hab. Biskup, i zapewnił, że dzięki temu mechanizmowi zakonowi krzyżackiemu to się udało.

Od XIII do połowy XVI wieku kanonicy w Państwie Krzyżackim stanowili liczną grupę wyższego duchowieństwa.

W diecezji pomezańskiej kanoników wybierano przede wszystkim spośród mieszczaństwa, sporadycznie zaś z rodzin rycerskich. Byli oni absolwentami europejskich uniwersytetów. Studiowali w m.in. Pradze i Lipsku (od 1409 r.). Nim zostali wybrani kanonikami byli pisarzami, notariuszami, albo plebanami istotnych miejskich parafii.

V Sympozjum Dorotańskie poprzedziła Msza św. w katedrze św. Jana Ewangelisty w Kwidzynie. Eucharystii przewodniczył bp Jacek Jezierski, a uczestniczyli w niej Kanonicy Kwidzyńskiej Kapituły Katedralnej.