Ekspozycja przygotowana została z inicjatywy dr. Pawła Warota, dyrektora Oddziału IPN w Gdańsku, przez Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku.

Dr P. Warot zwraca uwagę, że kilkadziesiąt lat istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zostawiło liczne więzy mentalne, gospodarcze i geopolityczne, z którymi musiała się zmagać III Rzeczypospolita. Jednym z takich więzów była zależność żeglugi i rozwoju gospodarczego regionu elbląskiego od Cieśniny Piławskiej będącej pod kontrolą Rosji.

- Prezentowana wystawa pokazuje kolejne etapy idei powstania przekopu Mierzei Wiślanej, który mając głębokie historyczne korzenie, stał się w obecnych czasach koniecznością - powiedział dr P. Warot w czasie wernisażu wystawy, który odbył się w piątek 9 września.

Wystawę otworzył dr Karol Nawrocki, prezes Instytut Pamięci Narodowej. W słowie wstępnym do katalogu wydanego w związku z ekspozycją prezes IPN zaznaczył, że „tak jak próba uniezależnienia się II Rzeczypospolitej od Wolnego Miasta Gdańska leżała u podstaw strategicznej decyzji o budowie portu w Gdyni, tak łamanie przez stronę rosyjską umów dwustronnych i utrudnienia żeglugi przez Cieśninę Piławską stały się kamieniem milowym budowy kanału żeglugowego przez Mierzeję Wiślaną otwierającego miastu Elbląg i całemu regionowi swobodną i niezależną drogę na Morze Bałtyckie, dającą szanse na trwały rozwój”.

- Historia uczy nas tego, że przekop Mierzei Wiślanej daje szansę nie tylko Elblągowi, ale także całej Polsce na pokazanie, że jesteśmy wolnymi ludźmi w niepodległej, suwerennej i demokratycznej Rzeczypospolitej - powiedział dr K. Nawrocki kilka dni przed otwarciem kanału na Mierzi Wiślanej łączącego Zalew Wiślany z Morzem Bałtyckim, które zaplanowano na 17 września.

Plenerową wystawę„Przekop Mierzei Wiślanej - Historyczna konieczność” oglądać można do 3 października.