Do udziału w sesji naukowej zaprosili bp Jacek Jezierski i dr hab. Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku.

Biskup Jezierski, rozpoczynając spotkanie, zaznaczył, że chodzi w nim przede wszystkim o przeszłość. - Malbork znajdował się w wiekach średnich na terenie państwa, które zbudował zakon. Był to zakon o charakterze rycerskim, ale też maryjnym. Malbork stał się stolicą państwa Krzyżaków. Od 1243 r. miasto to wchodziło w skład diecezji pomezańskiej. W szesnastym stuleciu Zakon Najświętszej Maryi Panny uległ protestantyzacji. Jego członkowie - tu, w Prusach - sekularyzowali się, zakon przestał istnieć, przetrwały jednak jego gałęzie w Niemczech, Austrii, Czechach. W Malborku zetknęły się ze sobą dwa wyznania - katolickie i ewangelickie - reprezentujące dwa różne podejścia do Najświętszej Maryi Panny. Tak było w I Rzeczypospolitej, ale też po I rozbiorze Polski, gdzie Malbork znalazł się w państwie pruskim, a później niemieckim - mówił bp Jezierski.

Profesor Waldemar Rozynkowski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w referacie pt. "Kult Matki Bożej w zakonie krzyżackim" zwrócił uwagę, że najczęściej o zakonie tym mówimy - i przyglądamy się mu - od strony gospodarczej, militarnej, architektonicznej, a rzadziej od strony religijnej. Prelegent zwrócił uwagę, że na terenie czterech diecezji - pomezańskiej, chełmińskiej, warmińskiej, sambijskiej (bez Pomorza Gdańskiego) - było ponad 700 parafii. - W zdecydowanej większości były pod patronatem zakonu krzyżackiego - zaznaczył. Patronaty te realizowały się tym, że proboszczami w tych miejscach byli księża krzyżaccy albo kapłani z ich nadania. - Oddziaływanie liturgiczno-religijne zakonu krzyżackiego jest oczywiste - zaznaczył prof. Rozynkowski.

Kolejną sprawą, na jaką zwrócił uwagę, jest kalendarz krzyżacki. Znamy go, bo zachowały się księgi, mszały, brewiarze, a one rozpoczynają się właśnie od kalendarza. - Czemu kalendarze są tak ważne? Bo organizują życie religijne - zaznaczył. W zakonie krzyżackim celebrowano te święta maryjne, jakie my znamy, m.in. 2 lutego, 25 marca, 8 grudnia. Prelegent zwrócił uwagę, że przed wiekami niektóre wspomnienia były charakterystyczne dla zakonu krzyżackiego. Takim był dzień 2 lipca, czyli Nawiedzenie Najświętszej Maryi Panny, które w kalendarzu krzyżackim pojawiło się już w XIV wieku. Zakon należał do tych środowisk, które jako jedno z pierwszych wprowadziło to święto i nadało mu najwyższy ryt liturgiczny - totum duplex.

Sesja naukowa pt. "Kult Najświętszej Maryi Panny w Malborku na przestrzeni dziejów" odbyła się 23 listopada.

Cały artykuł w „Gościu Elbląskim” nr 48 na 4 grudnia.