O najważniejszych odkryciach archeologicznych w Polsce i o tym, dlaczego te dokonane w Elblągu należą do najistotniejszych, opowiadała Agnieszka Krzemińska podczas spotkania w ramach Kawiarenki Historycznej Clio. Popularyzatorka nauki, w szczególności archeologii, spotkała się z elblążanami 29 listopada w Muzeum Archeologiczno-Historycznym.

Na wstępie badaczka zwróciła uwagę, że archeologia to nauka, która zmienia się nieustannie, a dzięki postępowi technicznemu zmianie ulegają także dotychczasowe ustalenia. – Dzieje się tak przez nieuchronny mariaż archeologii z naukami ścisłymi, choćby takimi jak genetyka. Nowe sposoby badania pozyskanych już wcześniej odkryć sprawiają, że wiele rzeczy, które do tej pory uważaliśmy za pewnik, jest obecnie podważanych. Może się wkrótce okazać, że to, co dziś myślimy o pewnych czasach, wkrótce okaże się błędne – zauważyła.

Prelegentka podkreśliła, że nowe odkrycia są równie ważne dla poznawania przeszłości i przedstawiła subiektywny ranking najważniejszych odkryć archeologicznych ostatnich lat dokonanych w Polsce. – Patrzyłam na spektakularność odkryć, czyli ich bogactwo, to, czy były wyjątkowo stare, zaskakujące lub oryginalne. Brałam także pod uwagę fakt, w jaki sposób dane odkrycie wpływa na zmianę postrzegania przeszłości, oraz czy pojawiły się na ich temat dobre publikacje – informowała.

W jej ocenie odkrycia, które przykują uwagę każdego pasjonata historii, to m.in. naczynia znalezione na Kujawach, które wskazywały, że już ponad 7500 lat temu w tym regionie produkowano ser. – Był to najprawdopodobniej twarożek. Przez pewien czas stanowił „najstarszy” ser w Europie, lecz w późniejszym czasie okazało się, że w krajach południowych jeszcze wcześniej produkowano fetę – wyjaśniała.

Agnieszka Krzemińska wymieniła także mający ok. 4000 lat mur w Miszkowicach, cmentarzysko arystokracji w Domosławiu, tzw. skarby z Czermna czy też depozyt jeziorny z Czaszkowa. – Wiele spośród tych odkryć pokazuje nam, w jaki sposób kultury europejskie przenikały się. Są to dowody na kontakty mieszkańców naszych terenów z kulturą śródziemnomorską, Rusią Kijowską czy plemieniem Scytów – wyliczała.

Znaczące dla polskiej archeologii są także odkrycia miejsc pochówków. – Warto wskazać tzw. megaksylony słonowickie, czyli gigantyczne grobowce zbudowane z ziemi i drewna, które są charakterystyczne wyłącznie dla ziem polskich. Bardzo istotne jest odkrycie pochówku w Koszycach, gdzie w jednym grobie znajdowały się ciała kilkunastu osób. W tym przypadku znów mieliśmy do czynienia ze współpracą z genetykami, którzy ustalili, że złożono tu ciała członków jednej rodziny, która została zamordowana – opowiadała. – Tak samo cmentarzysko w Bodzi z przełomu X i XI wieku, którego odkrycie jest wyjątkowo ważne z punktu widzenia wiedzy na temat początków istnienia polskiej państwowości – dodawała.

Jednakże, jak podkreślała, najwyższe miejsce w tym rankingu musi przypaść znaleziskom w latrynach starych miast Elbląga czy Gdańska. – Są to najbogatsze skarbnice wiedzy o życiu codziennym starożytnych i nowożytnych miast. Badacze mają tendencję do patrzenia tylko na przedmiot, a nie widzą stojącego za nim człowieka. Te perełki, wydobywane choćby w Elblągu, w dużo większym stopniu pozwalają na zmianę takiego podejścia. Ze znaleziskami, które odkryto w naszym kraju, może się równać mało co na świecie – podsumowała A. Krzemińska.